Η πληροφορία στους βιολογικούς οργανισμούς χωρίς αναπαράσταση

Η εξηγητικη αξία της αναπαράστασης πρέπει να είναι ισχυρή και απαραίτητη. Πχ η αισθητηριακή αντίληψη του κόκκινου δεν είναι απαραίτητη ως φαινομενική αντίληψη αν η εξήγηση ύπαρξης του κόκκινου γίνεται με όρους λειτουργικούς ή βιολογικούς. Η αναπαράσταση θα έχει λόγο αποδοχής της ύπαρξής της εάν λειτουργεί ως αιτιακος παράγων και συνδιαμορφωτης αποτελεσμάτων. Αν το αισθητηριακό δεδομένο ερμηνεύεται ως δεδομένο (given) δεν έχει υψηλή εξηγητικη αξία. Αν όμως παρουσιαστεί ως αίτιο αποτελεσμάτων σε μία ευρύτερη αιτιακή αλυσίδα τότε κερδίζει σε εξηγητικη αξία. Πχ αν οι παρελθοντικές αναπαραστάσεις συμβάλλουν στην εύρεση τροφής για έναν οργανισμό τότε οι αναπαραστάσεις είναι σημαντικό στοιχείο στην επιτυχία ή όχι της τροφής.
Στο σημείο αυτό, η έννοια της αναπαράστασης πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένη. Πρέπει να γίνει μία λεπτή διάκριση ανάμεσα σε περιεχόμενο και αναπαράσταση. Το περιεχόμενο ως πληροφορία μπορεί να υπάρξει και χωρίς την ανάγκη της αναπαράστασης πχ οι κύκλοι ενός κορμού δέντρου. Αν οι πληροφορίες είναι μη αναπαραστατικές τότε εύλογα αναρωτιέται κανείς ποιος ο ρόλος της έννοιας της αναπαράστασης. Μα θα έλεγε κάποιος, όταν ένας άνθρωπος σκέφτεται H2O αντί για νερό μπορούμε να του ανοίξουμε τον εγκέφαλο και να το διαπιστώσουμε; Επομένως, οδηγούμαστε σε μία μορφή δυϊσμού όπου το πνευματικό (αναπαραστάσεις)διακρίνεται από το φυσικό (νευρώνες). Ο δυϊσμός όμως δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα επιδιώκει να λύσει, όπως ο τρόπος κατά τον οποίο το φυσικό και πνευματικό αλληλεπιδρούν. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναρωτηθούμε μήπως δεν υπάρχει το πνευματικό ή καλύτερα ότι παντού στη φύση ή τουλάχιστον για τον άνθρωπο οι περιπτώσεις τύπου hard problem υπάρχουν παντού στη φύση; Πχ μήπως το νερό «είναι» H2O και όχι σχέση αναγωγής ή αιτίας; Μιλούμε για brut fact που δε χρήζει περαιτέρω εξήγησης. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για το χρώμα ή για τη συνείδηση. Αναλογικά, είναι όπως βλέπουμε τρεις γραμμές και την ίδια στιγμή ένα τρίγωνο. Αν στέκει αυτό το επιχείρημα, τότε ξεφορτωνόμαστε την αναπαράσταση και μας μένουν καταστάσεις με μη αναπαραστατικό περιεχομένο (non representational content).
Οι συνέπειες μιας τέτοιας σκέψης είναι να μη χρειάζεται να μιλούμε δυιστικα, να μη χρειάζεται κάποια έννοια της ανάδυσης (emergence) καθώς και αυτή η έννοια είναι προβληματική καθώς βάζει από το παράθυρο τον δυϊσμό και τον αναγωγισμό.
Παράλληλα, κάτι πρέπει να γίνει με την έννοια της τελεολογίας καθώς υπονοεί ότι υπάρχει κάτι μεταφυσικά εσωτερικό που κατευθύνει τον οργανισμό, σκέψη με πολλαπλά προβλήματα όπως το πώς ξέρει ο οργανισμός το τέλος του απριορικα. Έχει ήδη ως δια μαγείας τις αναπαραστάσεις για το έξω χωρίς να έχει επαφή με αυτό το έξω; Εδώ, πρέπει να καταλάβουμε ότι το»κατέχω μία λειτουργία»  αφορά μία  απριορι μεταφυσική. Πρέπει να δούμε την έννοια της λειτουργίας ως μια μορφή υπηρεσίας. «Υπηρετώ μία λειτουργία» αντί του «κατέχω μία λειτουργία».  Πχ όταν χρησιμοποιώ το μαχαίρι για να βιδώσω είναι γιατί προκύπτουν συνθήκες που επιτρέπουν μία λειτουργία μη απριορικα προσδιορισμένη. Κατά συνάφεια, ισχυριζόμαστε ότι με αυτόν τον τρόπο γενικότερα προκύπτει το περιεχόμενο ως πληροφορία: κατά τη χρονική διάρκεια διάδρασης (interactivism) προκύπτουν με τάσεις σταθεροποίησης τιμές αλήθειας (πχ αν ξεβιδώσω επιτυχώς με το μαχαίρι τότε έχω την επιτυχία ως τιμή αλήθειας). Την ίδια στιγμή διαμορφώνονται οι πληροφορίες στην αυτοτέλειά τους: προκύπτουν πληροφορίες και όρια για το υποκείμενο, το εργαλείο, το αντικείμενο, τον σκοπό, την επιθυμία κλπ. Ένα primitive παράδειγμα αποτελεί το βρέφος. Το βρέφος δεν έχει ακόμη διαμορφωμένο το εγώ. Η επαφή με το στήθος γίνεται μη αναπαραστατικα, δημιουργείται περιεχόμενο μέσα από τη δοκιμή και το λάθος και η όλη διαδικασία με την επανάληψη αποτελεί σημείο σταθεροποίησης συμπεριφοράς.

Προς επίρρωση της κεντρικής θέσης (ότι δηλ : «Βάση των βιολογικών οργανισμών ως far -from -equilibrium -systems ενδέχεται να είναι η επεξεργασία της μη αναπαραστατικής πληροφορίας από το περιβάλλον.»)
αποτελεί το παρακάτω κείμενο eating and cognition in two animals without neurons: sponges and trichoplax στο οποίο παρουσιάζονται οι συμπεριφορές των εν λόγω οργανισμών μέσω επεξεργασίας πληροφοριών κατά την αλληλοδραση με το περιβάλλον. Βασισμένο στην cognitive biology όπως αναπτύχθηκε από τον Kováĉ, θεμέλιο της πληροφορίας είναι η χημεία. Σε αντίθεση με μία ανθρωπομορφική  προσέγγιση όπου ο εγκέφαλος είναι η βάση για τη γνώση, εδώ έχουμε αυτόνομα συστήματα που διατηρούν τον εαυτό τους σε far -from -equilibrium συνθήκες, όπου η πληροφορία διαχέεται σε όλο τον οργανισμό χωρίς να υπάρχει κάποιο κέντρο εν είδει εγκεφάλου. Στρατηγικές συμπεριφορές αποφασίζονται κατά την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μέσω χημικών ενδείξεων/σινιάλων, οι οποίες κανονικοποιούνται, εφόσον φέρουν επιτυχές αποτέλεσμα (ο οργανισμός τρέφεται). Πχ οι trichoplax οργανισμοί με τη διάδοση των απαραίτητων χημικών σινιάλων συγκεντρώνονται σε ομάδες με αποτέλεσμα να τρέφονται αποτελεσματικότερα.

Στην περίπτωση του ανθρώπου θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι αναπαραστάσεις που βιώνουμε είναι προϊόν της εξελικτικής διαδικασίας αλλά και ότι μπορούν να είναι οι σύνθετες διαδικασίες των νευρώνων  ως φυσικό φαινόμενο, brut fact. Το χημικό στοιχείο είναι η πληροφορία. Υπάρχει και η θεωρία με το όνομα illusionism που χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, το πνευματικό είναι όπως αυτά που εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή και το υλικό είναι η κατασκευή του υπολογιστή. Το πρώτο επίπεδο είναι σαν illusion ενώ το δεύτερο το πραγματικό.

Ύστερα απ’ όλα αυτά, τι μπορούμε να ισχυριστούμε για την αίσθηση συνείδησης που έχουμε ως άνθρωποι; Ας το δούμε με ένα καθημερινό παράδειγμα. Όταν οδηγώ για να πάω στη δουλειά σκέφτομαι άλλα πράγματα εκτός από την πράξη της οδήγησης την οποία φέρνω στην επιφάνεια ίσως σε κάποιες δύσκολες οδηγικές καταστάσεις. Παρόλα αυτά, είμαι ένα σύστημα και όχι δύο, το οποίο επιτελεί αυτές τις ενέργειες δηλ την πράξη της ασυνείδητης οδήγησης και την πράξη της συνειδητής σκέψης. Ενώ στην πρώτη δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχει μία μορφή συνείδησης ,στη δεύτερη, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η συνείδηση συνοδεύεται από την σκέψη ή ακόμη καλύτερα είναι η σκέψη. Επομένως, η αυτοσυνειδησία υπάρχει με τις λέξεις. Στην πρώτη περίπτωση της ασυνείδητης οδήγησης φαίνεται να έχουμε μη αναπαραστατικες διαδικασίες με χρήση των απαιτούμενων πληροφοριών ενώ στη δεύτερη συνειδησιακές αναπαραστατικές διαδικασίες διαμέσου της γλωσσικής λειτουργίας. Στο σημείο αυτό, η αναπαράσταση φαίνεται ικανή για να ασκεί επιρροή στο υποκείμενο καθώς επηρεάζει τις αποφάσεις του αλλά δίπλα στο μη αναπαραστατικό περιεχομένο που είναι επίσης υπαρκτό και καθοριστικό πεδίο αλληλεπιδράσεων για το ανθρώπινο υποκείμενο.

This entry was posted in Φιλοσοφία. Bookmark the permalink.

Σχολιάστε